Het lot van de ambitieuze natuurherstelwet (NRL) van de Europese Unie komt in gevaar nadat verschillende lidstaten hun aanvankelijke steun voor de wetgeving hebben ingetrokken. Het NRL, een hoeksteen van de Europese Green Deal, streeft ernaar het tij van de aantasting van het milieu te keren door tegen 20 ten minste 2030% van de land- en zeegebieden van de EU te herstellen.

Een controversiële reis

De weg naar goedkeuring van het NRL is vanaf het begin moeizaam geweest. Het werd in juni 2022 geïntroduceerd en kreeg te maken met felle tegenstand van de landbouwsector, met name met betrekking tot bepalingen die het herstel van veengebieden verplicht stelden en bindende hersteldoelstellingen voor de komende decennia vaststelden. Na langdurige onderhandelingen werd er in november 2023 uiteindelijk overeenstemming bereikt over een afgezwakte versie van de wet. Dit compromis bleek echter onvoldoende om unanieme steun van de lidstaten te krijgen.

De wegversperring en de oorzaken ervan

Bij een kritische stemming in maart 2024 zagen Hongarije, Italië, Nederland, Zweden, Polen en Finland hun steun achterwege blijven, waardoor de aanneming van de wet ernstig in twijfel werd getrokken. De rechtvaardigingen voor oppositie liepen uiteen. Sommige landen, zoals Nederland, waren het niet eens met de bindende hersteldoelstellingen voor 2040 en 2050, en voerden volgens een verklaring aan dat deze de uitdagingen die gepaard gaan met de implementatie zouden ‘intensiveren’. Anderen, zoals Hongarije, uitten hun bezorgdheid over de mogelijke gevolgen voor de landbouwsector en de voedselzekerheid. De Hongaarse staatssecretaris van Milieu, Anikó Raisz, verdedigde hun standpunt tijdens een bijeenkomst van EU-ministers van Milieu, daarbij verwijzend naar de “gevoelige situatie in de landbouwsector en de voedselzekerheid.”

Internationale reputatie op de lijn

De Europese Commissie en milieugroeperingen reageerden met diepe teleurstelling op de tegenslag. Milieucommissaris Virginijus Sinkevičius benadrukte de potentiële schade aan het internationale leiderschap van de EU op milieugebied, vooral gezien de toezeggingen die zijn gedaan op internationale topconferenties zoals COP15. Hij verklaarde tijdens een bijeenkomst van de EU-ministers van Milieu: “[Ik ben] niet alleen bezorgd over de politieke gevolgen van het niet afronden van dit belangrijke groene EU-dossier, maar ook over het rampzalige signaal dat dit afgeeft in termen van onze geloofwaardigheid en onze instellingen, vooral internationaal.Milieu-ngo's zoals WWF EU herhaalden deze zorgen. In een verklaring veroordeelden ze de ommekeer in Hongarije op het laatste moment en beschuldigden ze hen ervan prioriteit te geven aan politieke agenda’s boven milieubescherming: “De onverwachte en duidelijk politiek gemotiveerde verandering in de Hongaarse positie […] heeft het NRL nu opnieuw in gevaar gebracht, waardoor de Hongaarse president Viktor Orbán het groene licht heeft gekregen om zijn eigen agenda te bevorderen en de besluitvorming van de EU te gijzelen."

De weg vooruit blijft onzeker

Ondanks de huidige impasse sprak België, de huidige houder van het EU-voorzitterschap, optimisme uit. Zij beloofden de komende weken aan een oplossing te zullen werken. De mogelijkheden zijn echter beperkt. Voor elke belangrijke wetswijziging is goedkeuring nodig van het Europees Parlement, dat het einde van zijn zittingsperiode vóór de verkiezingen in juni nadert. Volgens een diplomaat is het wetsvoorstel “had zeer weinig kans om erdoor te komen, aangezien voor substantiële wijzigingen in de tekst een terugkeer naar het Europees Parlement voor een tweede lezing nodig zou zijn, wat vrijwel onmogelijk was."

Verwante Artikel: MORFO presenteert zijn innovatieve boshersteltechnologie in Rio de Janeiro

De toekomst van de natuurherstelwet van de EU blijft gehuld in onzekerheid. De komende weken zullen van cruciaal belang zijn om te bepalen of het blok de interne verdeeldheid kan overbruggen en zijn milieuverplichtingen kan nakomen.